DC ძრავი

ძრავი ელექტრული კომპონენტების იმ რიგს მიეკუთვნება, რომლებიც მიღებულ ელექტრულ ენერგიას სხვა სახის ენერგიად გარდაქმნიან, კერძოდ, ძრავი მექანიკურ ენერგიად გარგაქმნის (ბრუნავს). ძრავი სტრუქტურულად შედგება 2 ნაწილისგან: როტორი (მბრუნავი ნაწილი) და  სტატორი (უძრავი ნაწილი). განვიხილოთ ორივე მათგანი:

როტორი წარმოადგენს ღეროზე დახვეულ კოჭათა სისტემას, მათგან გამოყვანილია სადენები, სადაც ელექტროენერგია უნდა მივაწოდოთ და ამის შემდეგ ღერო დაიწყებს ბრუნვას.

სტატორი წარმოადგენს მაგნიტების ერთობლიობას, რომლებიც უძრავად არიან გამაგრებულები კორპუსში.

სტატორისა და როტორის ერთმანეთთან შერწყმით მიიღება ელექტრული კომპონენტი – ძრავი, რომელსაც შემდეგნაირი მუშაობის პრინციპი აქვს: როდესაც კოჭიდან გამოყვანილ სადენებზე მოვდებთ ძაბვას, მასში დენი გაივლის, კოჭაში გავლილი დენი კი წარმოქმნის მაგნიტურ ველს.

როგორც აღვნიშნეთ ძრავს მაგნიტებიც გააჩნია სტატორის სახით, რომელიც მუდმივ მაგნიტურ ველს ქმნიან, ამიტომ როდესაც კოჭა მაგნიტურ ველს წარმოქმნის მას შეეწინააღმდეგება მაგნიტებისგან შექმნილი მაგნიტური ველი და კოჭას 180°-ით მოაბრუნებს. ამ მოქმედების შემდეგ მაგნიტის პოლუსებისა და კოჭაში წარმოქმნილი მაგნიტური ძალა ერთმანეთს აბალანსებს, თუმცა ინერციის გამო როტორი კვლავ განაგრძობს მოძრაობას და ისევ იცვლის მაგნიტური ძალის მიმართულებას. მუდმივი დენის ძრავს შეუძლია სხვადასხვა მიმართულებით ბრუნვა, ეს კი დამოკიდებულია იმაზე თუ რა მიმართულებით მოვდებთ მასზე ძაბვას.

ძრავს გააჩნია საკუთარი მახასიათებლებიც. მას გააჩნია სამუშაო ძაბვის დიაპაზონი თუმცა მასზე დასაშვებ ძაბვაზე მეტი სიდიდის ძაბვის მოდება ძრავის დაზიანებას გამოიწვევს. აგრეთვე ძრავის მწყობრიდან გამოყვანას იწვევს მუშაობისას (ბრუნვისას) მისი ხელით ან სხვა საშუალებით გაჩერება. ძრავის ერთ-ერთი მახასიათებელია წამში შესრულებული ბრუნვების რაოდენობა, რაც უფრო დიდია ეს რიცხვი, მით სწრაფად იბრუნებს ძრავი.

დინამო

დინამო ძრავის ანალოგური კომპონენტია, თუმცა ძრავისგან განსხვავებით იგი მექანიკურ ენერგიას, ელექტროენერგიად გარდაქმნის. როგორც ვიცით, თუ კოჭა მაგნიტურ ველში მოძრაობს, ეს მოქმედება კოჭის ბოლოებზე ელექტრომამოძრავებელი ძალის (ძაბვის) გაჩენას იწვევს. ამიტომ თუ კი ძრავის ღეროს გარკვეული სიჩქარით ვაბრუნებთ მასზე გამოყვანილ სადენებზე მივიღებთ ელექტრომამოძრავებელ ძალას. რაც უფრო გავზრდით ბრუნვის სიჩქარეს მით მეტად გაიზრდება მისგან   წარმოქმნილი ელექტრომამოძრავებელი ძალა. თუ კი ბრუნვის მიმართულებას შევცვლით იგი საპირისპირო მიმართულების ძაბვას წარმოქმნის.